วัดชุมพลนิกายาราม เป็นพระอารามหลวงชั้นโท ชนิดราชวรวิหาร ตั้งอยู่ที่หัวเกาะบางปะอิน ตำบลบ้านเลน อำเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ติดต่อกับเขตอุปจาระพระราชวังบางปะอิน และอยู่ติดกับแม่น้ำเจ้าพระยา วัดนี้จึงเป็นอีกวัดที่มีทัศนียภาพงดงามน่าชม สันนิษฐานว่าสร้างโดยพระเจ้าปราสาททองในสมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานีเมื่อปีวอก พ.ศ. 2175 ตรงบริเวณที่เป็นเคหสถานเดิมของพระราชชนนีของพระองค์ วัดแห่งนี้ได้รับการบูรณะในยุครัตนโกสินทร์สมัยรัชกาลที่ 4 และ 5 จนมีอาคารต่าง ๆ ดังเช่นที่ปรากฏในปัจจุบันนี้ สิ่งที่น่าสนใจภายในวัดแห่งนี้คือพระอุโบสถหลังงาม ภายในประดิษฐานพระประธานเป็นพระพุทธรูปหินทรายปูนปั้นถึง 7 องค์ ซึ่งนับว่าเป็นคติการประดิษฐานพระประธานที่แปลกไปจากที่อื่น ได้แก่ พระวิปัสสีสิขี เวสสภู กกุสันธะ โกนาคมนะ กัสสปะ และโคตมะ พร้อมด้วยพระสาวกอีก 4 องค์ นอกจากนี้ยังมีประติมากรรมภิกษุณีครองจีวรมิดชิด ซึ่งหาดูได้ยาก รวมถึงพระศรีอาริยะเมตไตรโพธิสัตว์เป็นพระพุทธรูปทรงเครื่องประดิษฐานอยู่ที่ด้านหน้าพระอุโบสถ ภายในพระอุโบสถปรากฏภาพเขียนพระพุทธประวัติของพระพุทธเจ้าทั้ง 7 พระองค์ ที่ฝาผนังทุกด้านอย่างงดงาม แม้จะได้รับการดูแลอย่างดี แต่ด้วยกาลเวลาผ่านไปภาพเขียนส่วนหนึ่งก็ได้ลบเลือนไปบ้างแล้ว และที่บานประตูมีภาพวาดของเครื่องบูชาแบบจีนซึ่งต่างจากวัดอื่น ๆ ซึ่งมักวาดภาพของทวารบาลนั่นเอง ไม่เพียงเท่านั้น วัดแห่งนี้ยังมีพระเจดีแบบย่อมุมไม้สิบสองศิลปะแบบอยุธยาให้ได้ชม ภายในบรรจุพระบรมสารีริกธาตุรอให้ผู้ไปเยี่ยมเยือนได้มาสักการะ หากใครได้มาเยือนอยุธยาคงจะต้องรู้สึกเสียดายไม่น้อยหากไม่ได้มาชมวัดชุมพลนิกายาราม เพราะนอกจากจะได้ชมศิลปะของสถาปัตยกรรมแบบอยุธยาผสมผสานกับแบบรัตนโกสินทร์แล้ว ยังจะได้เรียนรู้คติต่าง ๆ ที่แปลกไปจากวัดอื่น ๆ อีกด้วย
